Hans Ordberg, Lingua Latina per se illustrata

Latin Learning Latin
21

Capitulum septem, pagina duo et quinquaginta

GRAMMATICA LATINA

Dativus
[A] Masculinum.
Julius servo (Syro) malum dat.
Julius servis (Syro et Leander) mala dat.
“Servo” dativus singularis est.
Dativus: singularis “o”, pluralis “is”
Femininum.
Julius acillae (Syrae) malum dat.
Julius ancillis (Syrae et Deliae) mala dat.
“Ancillae” est dativus singularis. “Ancillis” dativus pluralis est.
Dativus: singularis: “ae”, pluralis “is”
[C] Neutrum.
Fluvius oppido aquam dat.
Fluvii oppidis aquam dant.
“Oppido” dativus singularis est. “Oppidis” est dativus pluraralis.
Dativus: singularis “o”, pluralis “is”


PENSUM A
Julius Marci, filio suo, malum dat. Julius Marci et Quinti, filiis suis mala dat. Julius etiam servis suis, Syro et Leandro, mala dat.
Cui Aemilia osculum dat? Julio osculum Aemilia dat. Julius Juliae, filia sua, malum dat, neque solum Juliae, sed etiam Syrae et Deliae, ancillis suis. Julia malum suum osculum dat.


PENSUM B
Julius ad villam advenit. Ostarius ostium aperit et post eum claudit. Sacci non vacui, sed pleni sunt. Julius: “Videte, pueri: Hic saccus plenus malorum est. Ecce malum tuum, Marce.” Julius Marco malum dat. Julius filiis non solum mala, sed etiam pira dat. Iam pueri et mala et pira habent, sed servi neque mala neque pira habent. Dominus servos ad se vocat et eis quoque mala et pira dat.
Aemilia ad Julium currit et ei osculum dat. Julia abest. Pueri non ambulant, sed currunt in hortum. Illic [: in horto] Juila non est, ea in cubiculo suo est. Julia non ridet, sed lacrimat: in occulos eius sunt lacrimae. Delia: “In atrio pater tuus te expectat, Julia.” Julia e [=ex] cubiculo exit, ad Juliam currit et ei [:Julio] osculum dat. Julia rosam ante Julium tenet. Julia: "Nonne haec rosa formosa est?


PENSUM C

Quem pueri expectant? Julius Tusculo venit et eum exspectant.

Venitne Julius Roma? Julius a servis suis portatur Tusculo.

Quis ostium aperit et claudit? Advenit ad villam suam Julius et Ostarius salutat eum et ab ostario ostium aperitur clauditurque.

Quis inest in saccis? In sacci a Syro et Leandro portatur mala piraque sunt.

Cui Julius malum primum dat? Julius vertit se ad Marcum, dixit eum: “Ecce malum tuum Marce.” [Marce cui] Julius dat…?

Cui Aemilia osculum dat? Aemilia laeta ad Julium adit et osculum viro suo dat.

Estne Julia in horto? Ante adventum Julii, filia sua in cubiculum suum erat. Julia triste erat quia in speculo faciem suam vidit et non eam imagine sua delectat.

Ridetne Julia? Julia currit Julium, pater suis, cum laetitia et non reminiscitur imaginem malum de (facie/faciei?) eius.

Quid Julius dat filiae suae? Eam dat osculus Julius.

22

Eam dat osculus Julius

NOOOO!!! Oportet mihi ut non submittam sententias sine cauitione.

23

Vitia, quae videre poteram, in verbis tuis signavi. Nisi intelligis, me non gravatim consule!
I have marked the mistakes I could see in your text. If you don’t understand, feel free to ask me!


(1) filiae suae
(2) Julia malo suo osculum dat.
(3) Nonne est “Quid inest in saccis?”? ‘Quis’ significat (means) ‘who’. Praeterea pronomen relativum in tua sententia deesse credo. (Besides I think that a relative pronoun is missing in your sentence.)
(4) ‘Marce’ vocativus est. Hic ‘ecce’ significat ‘here you go’ aut ‘voilà’ in lingua Francogallica (=French).
(5) neque ei delectat
(6) Praepositio deest.
(7) patrem suum; facie suo
(8) imaginem malam; Sed “…foedam…” melius est. (But “…foedam…” is better.) Sed credo “…et nasum foedum habere oblitus est.” melius esse, quam quid scripsisti. (But I think that “…et nasum foedum habere oblitus est.” […and she forgets that she has an ugly nose] is better than what you wrote.)
(9) filia eius

Nota bene! Et non = neque/nec. Te autem laudo, quia Latine scribere conatus es; nam difficile est! Anyway, I applaud you because you are trying to write in Latin; it is difficult!

24

(1) filiae suae
Casus, us.(m) Declinatio, onis (f) Antecedens, entis (f)
Casus dativus cum casi ablativi non congruit.
With respect to/regarding the ablative case, the dative case does not agree.


(2) Julia malo suo osculum dat.
C.D.
(3) Nonne est “Quid inest in saccis?”? ‘Quis’ significat (means) ‘who’. Praeterea pronomen relativum in tua
sententia deesse credo. (Besides I think that a relative pronoun is missing in your sentence.)
Scripta est in pagina quadraginta et novem, numero trigintaquinque: “Quid inest in saccis?”. (Praeterea) “sacci” nominativus pluralis est. “Sacci, quibus a Syro et Leandro portantur, pleni sunt malis et piris.”

(4) ‘Marce’ vocativus est. Hic ‘ecce’ significat ‘here you go’ aut ‘voilà’ in lingua Francogallica (=French).
Usus de casu dativo, non accusativo, necesse est quia “Marcus” non obiectum directus verbi “dixit”, sed obliquus est. “Marce” casus vocativus est.

(5) neque ei delectat (9) filia eius; cubiculo eius
Pronomen reflexum non recte quia vocabulum “sua” adpertinet Julium et pronomines reflexa adpertinent subiectum.

(6) Praepositio deest.
Julia currit ad Julium.
(7) patrem suum; facie suo
Iterum erravi in eodem sensu supra.
(8) imaginem malam; Sed “…foedam…” melius est. (But “…foedam…” is better.) Sed credo “…et nasum foedum habere oblitus est.” melius esse, quam quid scripsisti. (But I think that “…et nasum foedum habere oblitus est.” […and she forgets that she has an ugly nose] is better than what you wrote.)
“Imago” feminina est et “malam” ergo, non malum, quod neuter est.
Pagina quadragintaocto: “Estne foedus nasus meus?” Julia non malefacit se maledictionem quando in speculo imaginem eius vidit.

25

I don’t completely understand what you mean, so I’ll try to explain a couple of things in English this time instead.

(1) It should be “Julius Juliae, filiae suae, malum dat…”, because filiae suae is an apposition which has to be in agreement with Juliae (the dative case). When you give something to someone/something, he/she/it is the indirect object, which in Latin is expressed with the dative case. (Julius gives an apple to Julia, his daughter.)
(2) Malo suo is once again an indirect object, which Latin denotes with the dative case. (Julia gives her apple a kiss.)
(3) It should be “In saccis, quae a Syro et Leandro portantur, mala piraque sunt.” In takes the ablative case here, as AG§220c says “In and sub, when followed by the accusative, indicate motion to, when by the ablative, rest in, a place.” Quae is a relative pronoun in nominative plural, which portantur (presence tense 3rd person plural) is in agreement with.
(4) I believe you understood my point here, but I can’t understand what you’re trying to say with the Latin you wrote. Ecce malum tuum Marce = Julius Marco malum dat.
(5) and (9) It should be “Ante adventum Juli, filia eius in cubiculo suo erat.” The reflexive possessive pronoun get back at the subject of the clause. Filia is the subject and she is in her (own) room. Eius is just the genitive case of the third person pronoun, obviously referring back to Julius.
(8) It seems like you understood my correction, but I really am not able to understand what you mean with your last sentence, sorry!

26

HHmmmm… :confused: Patientia.

27

GRAMMATICA LATINA

Pronimina “Quis”, “qui”, “quae” “is”, “ille”
Quis saccum portat? Servus id portat. Qui servus? Servus qui saccum portat Syrus est. Is/ille saccum portat. Julius servum vocat. Quem servum? Servus quem Julius vocat Syrus est . Julius eum/illum servum vocat. Julius dominus servi est. Julius dominus eius/illius est. Julius servo malum dat. Cui servo? Servus cui Julius malum dat Syrus est . Julius ei/illi servo malum dat. Saccus a servo portatur. A quo servo? Servus a quo saccus protatur est Syrus. Saccus ab eo/illo servo portatur. Servi saccos portant.

Qui servi? Servi qui saccos portant sunt Syrus et Leqnder. Ii/illi servi saccos portant. Julius servos vocat. Quos servos? Servi quos Julius vocat sunt Syrus et Leander. Julius eos/illos servos vocat. Julius dominus servorum est. Quorum servorum? Servi quorum dominus est Julius sunt Syrus et Leander. Julius dominus eorum/illorum servorum est. Julius servi mala dat. Quibus sevis? Servi quibus Julius mala dat sunt Syrus et Leander. Iis/illis servis mala dat. Sacci a servis portantur. A quibus servis? Servi a quibus sacci portantur sunt Syrus et Leander. Ab iis/illis servis sacci portantur.

Ancilla abest Quae ancilla? Ancilla quae abest Syra est. Ea/illa ancilla abest. Julius ancillam vocat. Quam ancillam? Ancillam quam Julius vocat est Syra. Julius eam/illam acillam vocat. Julius dominus ancillae est. Cuius ancillae? Syra est ancilla cuius dominus Julius est. Dominus eius/illius ancillae est. Julius ancillae malum dat. Cui ancillae? Ancilla cui Julius malum dat Syra est. Julius ei/illi ancillae malum dat.
Julius ab ancilla saultatur. A qua ancilla? Ancilla a qua Julius salutatur est Syra. Julius ab ea/illa ancilla salutatur. Ancillae absunt. Quae ancillae? Ancillae quae absunt Syra et Delia sunt. Eae/illae ancillae absunt.
Julius ancillas vocat. Quas ancillas? Ancillae quas Julius vocat sunt Syra et Delia. Julius dominus earum/illarum ancillarm est.
Julius ancillis mala dat. Quibus ancillis? Ancillis quibus Julius mala dat sunt Syra et Delia. Ab iis/illis ancill_is_ Julius salutatur.

Quid est anulus? Anulus est ornamentum. Quod ornamentum? Anulus est ornamentum quod digitum ornat. Id/illud ornamentum pulchrum est. Quid Lydia in collo habet? Ornametum habet. Quod ornamentum? Ornametum quod Lydia in collo habet est linea margqaritarum. Lydia id/illud ornamentum amat. Pretium ornamenti est HC (= sestertii) C. Cuis ornametni? Ornamentum cuius pretium est centum sestertii anulus est. Pretium eius/illius ornamenti HS C. est.
Fluvius oppido aquam dat. Cui oppido? Oppidum cui fluvius aquam dat est Capua. fluvius ei/illi oppido aquam dat.
Cornelius in parvo oppido habitat. In quo oppido? Oppidum in quo Cornelius habitat est Tusculum. In eo/illo oppido habitat Cornelius.
Quae oppida ( “a”,numerus pluralis, neuter) prope Romam sunt? Ostia et Tusculum sunt oppida quae prope Romam sunt. Ea/illa oppida prope Romam sunt.
Albinus ornamenta vendit. Quae ornamenta? Ornamenta quae A. vendit sunt anuli Ea/illa ornamenta vendit A.
Pretium ornamentorum est HS C. Quorum ornamentorum? Ornamenta quorum pretium est HS C. anuli sunt. Pretium eorum/illorum ornamentorum est centum sestertii
Fluvii oppidis aquam dant. Quibus oppidis? Oppida quibus fluvii aqam dant sunt Capua et Brundisium. Fluvii iis/illis oppidis aquam dant.
Feminae ornamentis delectantur. Quibus ornamentis? Ornamenta quibus feminae delectantur sunt margaritae et gemmae. Iis/illis ornamentis delectantur feminae.


Laborem meam do tibi, Magister optime ut dirigas quod scripsi.

28

Capitulum octo

Quis est Albinus? Est tabernarius qui ornamenta vendit. Quae ornamenta? Ornamenta quae Albinus vendit sunt gemmae et margaritae. Quod emit Medus? Ornamentum emit. Quod ornamentum? Ornamentum quod Medus emit est anulus cuis pretium est centum sestertii. Digitus in quo anulus ponitur est digitus quartus. Hic servus Medus, ille Davus est. Lydia hoc servum amat, non illud. Lydia amica huius servi est, non illius. Lydia hoc servo osculum dat, non illi. Lydia ab hoc servo amatur, non ab illo. Hoc oppidum est Tusculum, illud est Brundisium. Cornelius in hoc oppido habitat, non in illo. Viae huis oppidi parvae sunt.

Gemmae et margaritae (haec/multae)? pulchra sunt. Aemilia multa ornamenta a Julio accipit. Aemelia linea in collo et anulum in digito habet. Multae feminae ante tabernam Albini consistunt et ornamentum eius aspiciunt. Viri ornamenta et anulos feminis dant. (sestertium, tii) Anulus gemmatus centum sestertii est. Pretium anuli est centum sestertii, sed Medus nonaginta sestertios tantum habet. Albinus: “Nonaginta non satis est!” “Accipe nonaginta sestertios aut nullos!” Anulus ad digitum medium non consistit: digitus medius nimis magnus est. Sed anulus convenit ad digitum quarto, qui non magnus est quantus digitus medius. Lydia laeta digitum suum aspicit et cum Medo a taberna eunt. Lydia Medum in via Roma duxit quia Lydia Roamae habitat.

Quid Albinus vendit? Anulos et lineas ornamenta is vendit.
A quo Aemilia ornamenta accipit? A Julio accipit ea Aemilia.
Ambulatne Medus cum domino suo? Dominus est in villam eius cum Medus et Lydia
ambulant ante tabernam in via Romae.
Ubi Medus et Lydia consistunt? Albinus nuntiat: “Or-na-men-tum!” Vendam ornamenta feminis quae ambulant cum viris, si qui viri pecuniosus sint an non et illi consistunt ante eum.
Cur Medus Margatitas non emit? (insufficiens, entis) Pecuniae quae in sacculum eius
insufficientes emere eas…(ad emendum?)
Cur Lydia nullum anulum habet? Illud non habet quia non pecuniosa est Lydia.
Estne vacuus sacculus Medi? Nonaginta sestertii sacculum insunt.
Quot sestertii constat anulus gemmatus? (negotiatio, onis) Negotiatio inter Albinum et Medum completus, effectus est pretium anuli gemmati nonaginta sestertii esse

29

Pensum A

In Italia sunt multi pastores. Numerus pastorum magnus est. Pastor Julii unum canem et et multas oves habet. Pastor est dominus canis et ovium. Canis et oves pastorem amant. Cibus ovium est herba, cibum pastoris est panis. Pastor panis est.

Pensum B

Pastor et centum oves in campo sunt. Pastor ovibus aqam et cibum dat. Cibus ovium est herba, cibus pastoris est panis. Pastor panem edit. Oves herbam edunt et aquam bibunt e rivo. Sol lucet, nulla nubes in caelo supra hunc campum videtur. In colle una arbor est, in silva multae arbores sunt. Sub arboribus umbra est. Pastor oves suas ad arborem duxit. Dum pastor in umbra arboris iacet, ovis nigra rivum et silvam currit. In terra sunt multi lupi; lupus ipse non procul abest. Lupus in silva cibum petit, in silva pastor et canis nigra am ovem quaerunt.

Pensum C

Num pastor solus in campo est? Is non solus in campo, cum eo sunt unus canis, centum oves, unus lupus et omnes creationes.

Quot oves habet pastor? Unam ovem nigram et undecentum oves albas.

A quo canis accipit cibum? A pastore cibum accipit canis.

Suntne montes prope pastorem? Montes procul sunt a patore.

Ubi sunt montes? Montes orti sunt procul a valibus. vallibus

Quid est collis? Collis non tam magna quam montibus, ii/illi parvi montes sunt.

Quo it pastor? Is currit et canis suis ad silvam, illi sequuntur ovem. ovem nigram

Cur pastor umbram petit? Quia uret eum sol petit umbram arboris, quae in colle erat.

Quo it ovis nigra? In silva errat ubi via nulla est.

Quid ovis in terra videt? In terra videt lupum.

Cur lupus ovem nigram non est? Canis pastori ad lupum latrat qui fugit ad montes.

30

Capitulo decem

Aves in aere volant. Pisces in aqua natant. Julia neque volare neque natare potest. Homo duos pedes habet, itaque homo ambulare potest. Homo mortuus se movere non potest. Spirare necesse est homini, nam sine anima nemo vivere potest. Cum homo spirat, anima in pulmonibus intrat et ex pulmonibus exit. Homo qui spirat mortuus esse non potest. Homines deos videre non possunt. Dei ab hominibus videntur non possunt. Nemo pisces numerari potest. Pisces numerari non possunt. Sine pecunia cibus edi non potest. Pueri Juliam canere audiunt. Marcus Quintum ad terram cadere videt. Julius Marcum clamare audit. Aemilia saccum a Julio in mensa ponitur et aperitur videt.

Leo et aquila bestiae sunt. Viri et feminae homines sunt. Mercurius non homo sed deus est. In aqua sunt multi pisces, numeri eorum tanti non numerari possunt. In aere sunt aves quibus ab homininbus mirantur. Quid agunt pisces et aves? Pisces in mare breve profundissimeque natantes querunt profunditates (quamdiu/dum?) aves in coelo celsius celissimegue querunt altitudines. Avis duae alae habet, itque avis volare potest. Avis quae volat alas habet. Cum homo ambulat, pedes moventur. Cum homo spirat, anima in pulmonibus intrat. Homo qui spirat vivus est, qui non spirat mortuus est, nam sine anima non vivere potest. Spirare homini necesse est.
Julia canere. Julia vocem pulchram habet. Pueri aves quaerunt. Nidi sunt inter ramos et folia arborum. In nidis avium sunt ova aut pulli. Aves non pullos vivos, sed ova habent. Quintus in arborem ascendit et quattuor ova videt in nido. Ramus qui nidum sustinet tenuis est. Ramus tenuis puerum sustinere non potest. Quintus ad terram cadit. Marcus eum cadere videt et perterritus est.


Num Neptunus homo est? Num Franciscus Catolicus est?
Quis est Mercurius? Is deus mercatorum est.
Quid agunt mercatores? Illi in tabernas viis Romae sunt qui proclamant de mercibus suis ut ambulantes venderent merces illorum.

31
32

octavum
pulchrae ? pulchra = pulchrae res
insufficientes → sat/satis
negotiatione inter Albinum et Medum completā, pretium anuli gemmati nonaginta sestertii est

33
34

Aemilia saccum a Julio in mensa ponitur et aperitur videt ???
It makes no sense. Try again


In aere sunt aves quibus ab homininbus mirantur

miror deponent, not passive in classical Latin. Try again

quaeror

venderent → check tense

35

Aemilia saccum a Julio in mensa ponitur et aperitur videt ???
Illud ea videt qui a Julio in mensa ponitur.
Qui servi? Servi qui saccos portant sunt Syrus et Leqnder
Leander
Julius eam/illam acillam vocat
ancillam
Julius ab ancilla saultatur.
salutatur
Ornametum quod
Ornamentum
Ornamentum quod Lydia in collo habet linea margqaritarum
lineam margaritarum est.
Oppidum cui fluvius aquam dat est Capua.
Cui fluvius aquam dat? Nomen oppidi est Capua et Capuae fluvius aquam dat.
Oppida quibus fluvii aqam
aquam
Laborem me am
meam
Gemmae et margaritae (haec/multae)? pulchra sunt
pulchrae
Aemelia linea in collo et anulum in digito habet.
lineam
si qui viri pecuniosus sint
pecuniosi
Nonaginta sestertii sacculum insunt
sacculo
Negotiatio inter Albinum et Medum completus, effectus est pretium anuli gemmati nonaginta sestertii esse.
negotiatione inter Albinum et Medum completā, pretium anuli gemmati nonaginta sestertii est…
Cibus ovium est herba, cibum pastoris est panis
cibus
Pastor ovibus aqam et cibum dat
aquam
cum eo sunt unus canis, centum oves, unus lupus et omnes creationes.
(Creatura, ae Creatio nis)?
Quid est collis? Collis non tam magna quam montibus
non tam magnus quam mons
In aere sunt aves quibus ab homininbus mirantur
spectantur
natantes querunt profunditates (quamdiu/dum?) aves in coelo celsius celissimegue querunt altitudines.
celissimeque; quaerunt
Avis duae alae habet, itque
duas alas; itaque
Julia canere.
Julia canet
Num Franciscus Catolicus est?
Catholicus
Illi in tabernas viis Romae
qui proclamant de mercibus suis ut ambulantes venderent merces illorum.
Illi mercatores habent tabernas in viis Romae qui proclamant de mercibus suis et ambulantes vendent merces illorum.

36

Utere dictionario! creatura (fortasse), creatio (non!). Melius: creata
Non illorum sed …
in tabernis vel ambulantes ???
Fortasse: ambulantes autem

37

et ambulantes vendent…ement

I’m not going to quit. I will use Lewis and Short, then, much more. I know a correct sense of usage can be known. But I need to bring this intuition up front, out of periphery.

Illi mercatores habent tabernas in viis Romae qui proclamant ambulantes de mercibus suis et vendent merces illorum.

Illi mercatores habent tabernas in viis Romae qui proclamant de mercibus suis ambulantes qui ement merces.

“Utere dictionario! creatura (fortasse), creatio (non!). Melius: creata”

Creatio, nis.

“…et omnes creationes”
Creationes in casu nominativo, non adjectivo est.

unus canis, centum oves, unus lupus et omnes creata

38

What does the first sentence mean in English according to you?

Creatio is not right. It means creation, the act of creating. What you want is creatura, ae or creatum, a, which is more classical.
Also it’s omnia creata

39

What does the first sentence mean in English according to you?
Sententia prima: “et ambulantes vendent…ement” Those walking sell…they purchase. Those who walk may sell or purchase. It is opportune to me that I drill in agreement of number, gender and case. I am happy to see you respond to such a dullard as I.
Creatio is not right. It means creation, the act of creating. What you want is creatura, ae or creatum, a, which is more classical.
Also it’s omnia creata

Sicut dixi, in dictionario magis legam.

40

Please, translate the whole sentence into English. I still don’t understand what you mean.